Afyonkarahisar’ın kültürel mirasına ışık tutan, nesilden nesile aktarılan ve her dinleyişte farklı duygular uyandıran ‘Al Fadimem’ türküsünün ardındaki gerçek hikaye, yapılan kapsamlı bir araştırmayla gün yüzüne çıkarıldı. Yıllardır dillerden düşmeyen bu hüzünlü sevda öyküsünün kökenlerine inen çalışma, türkülerin sadece ezgilerden ibaret olmadığını, aynı zamanda yaşayan birer tarih belleği olduğunu gözler önüne seriyor.
‘Al Fadimem’ Türküsünün Bilinmeyen Gerçekleri Projeyle Gün Yüzüne Çıktı
İscehisar Faruk Öksüz Anadolu İmam Hatip Lisesi’nde TÜBİTAK 2204-A Lise Öğrencileri Araştırma Projeleri Yarışması kapsamında hayata geçirilen proje, ‘Al Fadimem’ türküsünün unutulmaya yüz tutmuş detaylarını yeniden canlandırdı. Tarih öğretmeni Faruk Karakuş danışmanlığında, 12. sınıf öğrencisi Ertuğrul Meriç Boydemir tarafından hazırlanan ‘Sözden Ezgiye: Fadime ile Efe Kadir’in Hikâyesinin Türküsüyle Yaşayan Belleği’ isimli çalışma, türkünün kahramanları Fadime Bostan ve Efe Kadir’in hayatına dair birinci elden bilgileri derlemeyi amaçladı. Bu proje, halk müziğinin söz ve anlam değişimlerini inceleyerek, kültürel aktarımın dinamiklerini anlamak adına önemli bir adım niteliği taşıyor.
Aşk, Ayrılık ve Bir Türküye Dönüşen Hayatlar
Araştırmanın bulgularına göre, ‘Al Fadimem’ türküsünün temelinde yatan öykü, Efe Kadir ve Fadime’nin imkansızlıklarla dolu aşkı. Yetim ve yoksul olan Efe Kadir’in, sevdiği Fadime ile evlenmek için yeterli maddi imkana sahip olmaması, onu çaresiz bir yola itmiş: Fadime’yi kaçırmak. Fadime’nin de gönüllü olarak bu kaçışa ortak olmasıyla başlayan hikaye, dönemin toplumsal koşulları ve yasal düzenlemeleri nedeniyle trajik bir hal almış. Fadime’nin resmi kayıtlarda yaşının küçük gösterilmesi ve ailesinin şikayeti üzerine Efe Kadir hapse girmiş. Bu acı ayrılık, Efe Kadir’in cezaevindeki özlemini ve kederini dile getiren türkülerle hayat bulmuş. İşte ‘Al Fadimem’ de bu dokunaklı ağıtlardan biri olarak hafızalara kazınmış.
40 Yıllık Ses Kaydı, Türküye Hayat Verdi
Projenin en çarpıcı bulgularından biri, Efe Kadir’in kendi sesinden kaydedilmiş bir ses kasetinin ortaya çıkarılması oldu. 1985 yılında, Belçika’da yaşayan oğlu Hasan Kilci’nin talebi üzerine kaydedilen bu nadide eser, Efe Kadir’in türkünün dört kıtasını bizzat seslendirdiğini ortaya koyuyor. Ali Kalkan, Veli Kilci ve aile üyeleri tarafından özenle saklanan bu kayıt, türkü sözlerinin ilk ve en doğru haline ulaşmada kritik birincil kaynak görevi gördü. Bu sayede, ‘Al Fadimem’ türküsünün zaman içinde geçirdiği sözsel değişimler somut delillerle kanıtlanmış oldu. Saha çalışmalarıyla gün yüzüne çıkan, daha önce hiç duyulmamış kıtalar, türkünün zenginliğini ve kuşaklar boyunca nasıl evrildiğini de gözler önüne seriyor. teknoflash.com.tr olarak, bu tür kültürel miras çalışmalarını desteklemekten ve okuyucularımıza aktarmaktan gurur duyuyoruz.
