Denizli’nin doğal güzellikleriyle öne çıkan ilçesi Çameli’den heyecan verici bir bilimsel keşif haberi geldi. Emekli Fen Bilgisi Öğretmeni Rıfat Özdemir’in doğa yürüyüşü sırasında fark ettiği ve dikkatini çeken bir bitki, yapılan titiz çalışmalar sonucunda literatüre yeni bir tür olarak kazandırıldı. Ege Üniversitesi Botanik Bahçesi ve Herbaryum Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürü Prof. Dr. Hasan Yıldırım ve ekibinin yürüttüğü kapsamlı araştırmalar neticesinde, bu yeni türe ‘Çameli pelemiri’ adı verildi. Bilimsel literatürdeki adı ise ‘Cephalaria cameliensis’ olarak kayıtlara geçti.
Türkiye Florası Yeni Bir Türle Zenginleşti: ‘Cephalaria Cameliensis’in Keşfi
Türkiye’nin biyoçeşitliliği, bilim insanlarının arazi ve laboratuvar ortamında gerçekleştirdiği detaylı çalışmalarla her geçen gün daha da aydınlanıyor. Bu değerli keşiflerden biri de Denizli’nin Çameli ilçesinde, yaklaşık iki yıl süren biyoçeşitlilik envanteri çalışmaları sırasında ortaya çıktı. Emekli öğretmen Rıfat Özdemir’in duyarlılığıyla başlayan süreç, bilimsel titizlikle devam etti ve nihayetinde Çameli pelemiri, bilim dünyasına tanıtıldı.
Bilimsel Süreç ve Türün Tanımlanması
Keşif sürecini detaylandıran Prof. Dr. Hasan Yıldırım, ilk adımın emekli öğretmen Rıfat Özdemir’in gözlemleriyle atıldığını belirtti. Özdemir’in bölge doğasını yakından takip ederek yaptığı arazi gözlemleri, yeni bir türün varlığına işaret etti. Ardından, Akdeniz Üniversitesi’nden Prof. Dr. Ramazan Süleyman Göktürk ile birlikte gerçekleştirilen morfolojik incelemeler, bitkinin bilinen türlerden farklılık gösterdiğini ortaya koydu. Türün genetik düzeyde de ayrımını netleştirmek amacıyla Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi’nden Doç. Dr. Ergun Kaya tarafından ISSR analizleri yapıldı. Bu kapsamlı moleküler analizler, bitkinin bağımsız bir tür olduğunu kesin olarak kanıtladı. Yapılan bilimsel çalışma, taksonomi alanının saygın dergilerinden Phytotaxa’da yayımlanarak Çameli pelemiri‘nin uluslararası literatüre girmesini sağladı.
‘Çameli Pelemiri’nin Yaşam Alanı ve Koruma Durumu
Prof. Dr. Yıldırım, yaptıkları araştırmalar sonucunda Cephalaria cameliensis‘in yaşam alanının oldukça dar bir coğrafyayla sınırlı olduğunu belirtti. Türün, Denizli’nin Çameli ilçesi ile Muğla’nın Fethiye ilçesi arasındaki 1350-1850 metre rakımlı habitatlarda yayılış gösterdiği tespit edildi. Bitkinin genel görünümü, yaprak ve çiçek yapısı gibi morfolojik özellikleri, yakın akrabası olan diğer pelemir türlerinden belirgin şekilde ayrılıyor. Moleküler analizler de bu genetik farklılığı güçlü bir şekilde destekliyor. Yaşam alanının darlığı ve bölgedeki yoğun otlatma baskısı göz önüne alındığında, Cephalaria cameliensis‘in IUCN kriterlerine göre ‘Tehlikede (EN)’ kategorisinde değerlendirilmesi öneriliyor.
Türkiye, Pelemir Cinsi İçin Kritik Bir Merkez
Pelemir (Cephalaria) cinsi, dünya genelinde yaklaşık 100 tür ile temsil ediliyor ve Akdeniz Havzası’ndan Orta Asya’ya kadar geniş bir alana yayılıyor. Türkiye, bu cins için önemli bir çeşitlenme merkezi olarak öne çıkıyor. Yapılan son çalışmalarla birlikte Türkiye’de en az 47 pelemir türünün varlığı kesinleşti ve bu türlerin neredeyse yarısı endemik. Cephalaria cameliensis ile birlikte Türkiye’deki toplam pelemir tür sayısı 49’a, endemik tür sayısı ise 25’e yükseldi. Bu durum, Anadolu’nun bu bitki cinsi için küresel önemini ve yüksek endemizm oranını bir kez daha gözler önüne seriyor.
Yerel Duyarlılık ve Bilimsel İşbirliğinin Önemi
Prof. Dr. Yıldırım, Çameli ilçesinin doğasını koruma bilinciyle hareket eden insanlarına ve yerel yönetimine teşekkürlerini iletti. Çameli Belediyesi ve Belediye Başkanı Cengiz Arslan’ın çalışmaya verdikleri destek, bu tür keşiflerin önemini vurguluyor. Bu keşif, Anadolu’nun eşsiz ekolojik mirasını korumanın ve yerel halkın doğaya olan duyarlılığının bilime nasıl katkı sağlayabileceğinin canlı bir örneği olarak öne çıkıyor. Teknoflash.com.tr olarak, doğanın saklı güzelliklerini gün yüzüne çıkaran bu tür bilimsel çalışmaları yakından takip etmeye devam edeceğiz.
